Każdy z nas, na przestrzeni swojego życia parokrotnie formułuje swoje cele i system wartości, jakim się kieruje. Czasem dzieje się to niezależnie od nas, pod wpływem grupy, w której żyjemy, a czasem robimy to w pełni świadomie, chcąc zmienić swoje życie, lub dostosować je do zmieniającego się otoczenia. Początkowo nasz system wartości buduje rodzina. Później, w procesie naturalnej socjalizacji, coraz większy wpływ mają na niego nasi przyjaciele, otoczenie w którym żyjemy, przedszkole, szkoła i w końcu praca. Nie ma wątpliwości, że lubimy pracować dla osób i z osobami, które wyznają podobne wartości do naszych. Jesteśmy też bardziej produktywni, gdy wiemy, że nasza praca, jej efekty i metody są zgodne z naszymi poglądami. Dobrą praktyką jest więc sformułowanie przez przedsiębiorcę zbioru wartości, które przyświecają pracy w jego firmie. W tym artykule opowiadamy, jak to zrobić i jakich można spodziewać się efektów.
Jednym z narzędzi dobrego zarządzania firmą i pracownikami jest kodeks etyczny, który będzie jasno wskazywał, co jest ważne dla naszego zespołu i firmy samej w sobie, czego można się spodziewać po efektach pracy naszych pracowników i na co może liczyć każdy potencjalny nowy pracownik. Warto wspomnieć, że kodeks etyczny to jeden z ważniejszych elementów społecznej odpowiedzialności, mający za zadanie wspieranie pozytywnych zachowań i sytuacji w firmie, a co za tym idzie, eliminację zachowań i sytuacji niechcianych.
Dlaczego tak ważne jest współdzielenie wartości?
To, jakie wartości wyznajemy ma zasadnicze znaczenie przy budowaniu wspólnoty, grupy czy zespołu pracowników oraz bezpośrednio wpływa na klimat pracy, co z kolei ma przełożenie na poziom zadowolenia z niej i jej efektywność. Dlatego tak ważne jest, aby kodeks etyczny był współtworzony przez wszystkich pracowników. Najlepszym rozwiązaniem jest stworzenie go w oparciu o pracę warsztatową, metodą burzy mózgów, przez wszystkich pracowników, którzy na bieżąco mogą zgłaszać i korygować swoje propozycje zapisów. Dzięki takiej formie pracy nad kodeksem budowana jest współodpowiedzialność za tworzone zasady – ludzie zazwyczaj bezwarunkowo przestrzegają zasad, które sami stworzyli, a mogą mieć wątpliwości do stosowania zasad i reguł z góry im narzuconych.
Kodeks etyczny ma wielorakie zastosowanie w procesie zarządzania ludźmi i budowania efektywnych zespołów:
- Ustanawia kręgosłup moralny firmy, jej pracowników i pracodawcy. Wyznacza zasady działania i granice etyczne. Należy zauważyć i podkreślić, że stronami tego kontraktu etycznego, są zarówno pracownicy, jak i pracodawcy, włączając do tej grupy wszystkie organy przedstawicielskie, reprezentujące i właścicielskie. Warto też pamiętać, że „ryba psuje się od głowy”, a firma zazwyczaj od osoby nią zarządzającą. Dlatego postawa, sposób zachowania i wartości jakimi kieruje się przełożony, mają bezpośredni wpływ na to, jak zachowują się jego podwładni oraz w jakim stopniu są zadowoleni ze swojej pracy i jak efektywnie pracują.
- Wspiera zachowania etyczne i eliminuje te niepożądane. Dzięki temu, że kodeks współtworzony jest przez cały zespół, wszyscy czują się odpowiedzialni za jego przestrzeganie i wypełnianie jego zapisów. Wszelkie zachowania odbiegające od przyjętych zasad etycznych spotykają się więc ze sprzeciwem grupy.
- Skupia ludzi o określonym kręgosłupie moralnym. Budując zespół powinniśmy dbać o to, by składał się on z osób o podobnym systemie wartości. Dlatego ważne jest by wypracowany kodeks etyczny prezentować już podczas rozmowy rekrutacyjnej. Dzięki temu każdy pracownik chcący dołączyć do zespołu wie, jakie wartości przyświecają jego członkom. Co ważne, kodeks etyczny powinien być podpisany przez wszystkich pracowników jako fizyczna deklaracja postępowania zgodnie z jego zapisami.
Tworząc kodeks etyczny warto pamiętać też, że powinien on zawierać zasady pracy w co najmniej następujących obszarach: relacji z klientami, relacji z kontrahentami, relacji wewnątrz firmy/z pracownikami, relacji inwestorskich/właścicielskich, relacji z konkurencją, relacji ze środowiskiem naturalnym i lokalną społecznością. Należy też pamiętać o stworzeniu choćby najprostszego mechanizmu zapewniającego przestrzeganie go i dającego o możliwość zgłaszania wszelkich nieprawidłowości. Najprostszym rozwiązaniem jest powołanie Oficera Etycznego – osoby wyłonionej z zespołu w drodze głosowania wszystkich pracowników, która po wyrażeniu zgody na pełnienie takiego stanowiska, byłaby odpowiedzialna za wyjaśnianie wszystkich zgłoszonych odstępstw od przyjętych zasad. Kodeksy etyczne powinny być konsultowane z całym zespołem co najmniej co 3 lata.
