1,5 mln osób to przewidywana luka zatrudnienia do 2025 roku, podczas gdy poza rynkiem pracy jest wciąż około 1 mln osób z niepełnosprawnościami w wieku produkcyjnym.
W Unii Europejskiej 50% tych osób znajduje zatrudnienie, w Polsce wskaźnik ten wynosi zaledwie 32%. Fundacja Aktywizacja postanowiła podjąć działania w celu zmiany tej sytuacji. Kierując się najnowszymi trendami w branży HR oraz ponad 30-letnim doświadczeniem w pracy z firmami zatrudniającymi osoby z niepełnosprawnościami postanowiła wspólnie z innymi organizacjami pozarządowymi, biznesem i administracją rządową stworzyć koalicję na rzecz istotnego – ilościowego i jakościowego – wzrostu zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami na rynku pracy w Polsce do poziomu 40% w 2030 r. W ramach Partnerstwa Inclu(vi)sion zaprosiła do współpracy różne podmioty i instytucje, dla których wizja otwartego rynku pracy dla osób z niepełnosprawnościami jest ważna i ciekawa.
Program Przedsiębiorstwo Fair Play przystąpił do Partnerstwa Inclu(vi)sion uroczyście zainaugurowanego 10 maja 2023 r. podczas Kongresu „Inclu(vi)sion: nowa wizja otwartego rynku pracy dla osób z niepełnosprawnościami” zorganizowanego w Centrum Nauki Kopernik w Warszawie. To pierwsze tego rodzaju wydarzenie skierowane do biznesu (m.in. zarządów spółek i działów HR) w celu poszerzenia dyskusji w nurcie ESG czy Diversity&Inclusion o kwestie pracy osób z niepełnosprawnościami.
Wśród laureatów programu Przedsiębiorstwo Fair Play są firmy, które mogą być wzorem dla innych w zakresie dobrych praktyk dotyczących zatrudniania osób z niepełnosprawnościami. Należą do nich m.in. NOVOL Sp. z o.o. z Komornik i Spółdzielnia Inwalidów ZGODA z Konstantynowa Łódzkiego.
Z badań przeprowadzonych w 2023 r.[4] przez Fundację Aktywizacja wynika, że przedsiębiorstwa, które zdecydowały się na zatrudnienie osób z niepełnosprawnościami, podkreślają, że było to działanie słuszne. 79% firm stwierdziło, że osoby te pracowały sumiennie i efektywnie, a 56% – że obecność osób z niepełnosprawnościami dobrze wpływała na funkcjonowanie zespołu.
Spółdzielnia Inwalidów ZGODA to przykład przedsiębiorstwa, które stale zatrudnia osoby z niepełnosprawnościami i którego powstanie w 1951 roku było bardzo istotnym wydarzeniem dla społeczności lokalnej. Razem z nim pojawiła się możliwość aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych z Konstantynowa Łódzkiego i okolicy, początkowo przy produkcji tkanin. Obecnie spółdzielnia jest producentem środków ochrony indywidualnej, specjalizując się w produkcji półmasek filtrujących, dzianych rękawic ochronnych, ochraniaczy przedramienia, bielizny zawodowej, odzieży ostrzegawczej oraz sorbentów polipropylenowych. W latach 80-tych ubiegłego wieku spółdzielnia zatrudniała ponad 500 osób, z których około 70% to były osoby z niepełnosprawnościami. Aktualnie zespół liczy około 170 osób, ale odsetek pracowników i pracowniczek z niepełnosprawnościami (w tym intelektualnymi) nadal wynosi około 70%. Poza umożliwianiem im rehabilitacji przez pracę, spółdzielnia w wyjątkowy sposób dba o zróżnicowanie form integracji społecznej swoich pracowników. Z czasem w strukturze organizacyjnej firmy znalazł się m.in. Klub Honorowych Dawców Krwi im. Jana Grzelczaka (działający do dzisiaj, choć obecnie pod auspicjami władz miasta), Przychodnia Rehabilitacyjna (przekształcona w Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej), Warsztaty Terapii Zajęciowej (WZT), dzięki czemu 40 osób głęboko upośledzonych, niemogących podjąć zatrudnienia zostało objętych rehabilitacją medyczną, zawodową i społeczną. Od 2016 r. WZT są prowadzone przez Stowarzyszenie „Czuję Sercem” utworzone przy dużym udziale spółdzielni i od 2004 roku systematycznie przez nią wspierane. Od ponad 40 lat spółdzielnia współpracuje z Zespołem Szkół Specjalnych nr 4 w Konstantynowie Łódzkim (wcześniej Szkołą Specjalną) wspierając szkołę finansowo, a także umożliwiając jej podopiecznym odbywanie praktyk oraz podjęcie pracy. Spółdzielnia Inwalidów ZGODA z pewnością zapisze się na trwałe w historii miasta Konstantynowa Łódzkiego i w pamięci wszystkich, którzy dzięki niej mieli i mają możliwość żyć godnie i czuć się pełnowartościowymi członkami społeczeństwa.[5]
Jak wskazuje badanie Fundacji Aktywizacja – aż trzy czwarte podmiotów, które zatrudniały kiedyś pracowniczki i pracowników z niepełnosprawnościami, rozważa ponownie zatrudnienie osób z tej grupy. Jednocześnie wśród podmiotów, które nie mają doświadczeń w rekrutowaniu osób z niepełnosprawnościami, tylko 27% rozważa zatrudnienie osób z tej grupy. Wśród barier w przyjmowaniu ich do pracy najwięcej badanych pracodawców, którzy nie zatrudniają osób z niepełnosprawnościami wymieniło bariery architektoniczne (36%) i brak doświadczenia w rekrutowaniu osób z niepełnosprawnościami (30%). Wydaje się, że potrzebna jest edukacja w tym zakresie i wsparcie, które mogłyby zapewnić organizacje pozarządowe z odpowiednim doświadczeniem w tym zakresie.
[1] M. Bielicka, 15.30 – koniec pracy. Nie lubią wyścigu szczurów, http://poznan.wyborcza.pl, 18 czerwca 2011.
[2] Ibidem.
[3] Więcej na temat NOVOL Sp. z o.o. można przeczytać w: Społeczna odpowiedzialność biznesu w stuleciu niepodległości Polski. Wkład etycznych przedsiębiorstw w umacnianie polskiej suwerenności gospodarczej, Instytut Badań nad Demokracją i Przedsiębiorstwem Prywatnym, Warszawa, 2018.
[4] A. Gawska, S. Daniłowska, Inclu(vi)sion. Co pracodawcy w Polsce myślą o zatrudnianiu osób z niepełnosprawnościami?, Fundacja Aktywizacja, Warszawa, kwiecień 2023.
[5] Więcej na temat działań Spółdzielni Inwalidów ZGODA można przeczytać w: Społeczna odpowiedzialność biznesu w stuleciu niepodległości Polski. (…), op.cit.
